Bloeddrukbehandeling wél belangrijk voor nierpatiënten
Gepubliceerd op 07 mei 2019
In het tv-programma Radar werd op 8 april aandacht besteed aan bloeddrukbehandeling. In het programma (en op de website daarvan) werd verschillende malen gesteld dat veel mensen onnodig bloeddrukverlagende medicijnen slikken. Dit geeft ten onrechte de indruk dat bloeddrukbehandeling zinloos is. Marc Hemmelder (bestuurder Nefrovisie en internist-nefroloog) en Ron Gansevoort (internist-nefroloog UMCG) zijn beiden lid van de werkgroep ‘Stop chronische nierschade. Zij reageren in dit artikel op de uitzending van Radar.
Aanleiding voor Radar om het over bloeddrukbehandeling te hebben, is dat er een nieuwe richtlijn is uitgekomen voor preventie van hart- en vaatziekten (de richtlijn Cardiovasculair Risicomanagement 2019). ‘Het is een beetje als in de loterij’, aldus een uitspraak in de uitzending. ‘In het geval van bloeddrukverlagers moeten 850 mensen bloeddrukverlagers slikken om 1 hartinfarct te voorkomen. Dus dat betekent dat veel mensen ook onnodig de middelen gebruiken.’ Deze opmerking wekt onterechte de indruk dat bloeddrukbehandeling zinloos is.
Nierschade: belangrijke risicofactor
Hoge bloeddruk is de belangrijkste doodsoorzaak wereldwijd. Het aantal sterfgevallen dat hieraan kan worden toegeschreven, bedraagt ruim 10 miljoen per jaar, ofwel zo’n 30.000 per dag (1).
Bloeddrukbehandeling met leefstijlaanpassingen, al dan niet gecombineerd met medicatie, is bewezen effectief en zeer goedkoop. Meestal gaat het om pillen van een paar cent per dag. Hoe goed bloeddrukbehandeling werkt, kan worden uitgedrukt in het aantal patiënten dat behandeld moet worden om 1 complicatie (zoals een beroerte of hartinfarct) in bijvoorbeeld 10 jaar te voorkomen. Dit aantal is afhankelijk van de hoogte van de bloeddruk en de kans dat iemand hart- en vaatziekten krijgt.
De kans op hart- en vaatziekte is groter als een patiënt al een hart- en vaatziekte heeft en/of als er risicofactoren voor hart- en vaatziekten aanwezig zijn. Dit zijn bijvoorbeeld een hogere leeftijd, man zijn, roken, een hoger cholesterol of suikerziekte. Een verminderde nierfunctie of teveel eiwitverlies in de urine zijn de zwaarst wegende risicofactoren voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekte.
Oude onderzoeksgegevens
Hoe kwam Radar aan het aantal van 850 te behandelen patiënten om 1 probleem te voorkomen? Dit komt uit een zeer oud onderzoek van 34 jaar geleden bij relatief jonge patiënten met slechts een gering verhoogde hoge bloeddruk, zonder veel andere risicofactoren (2).
Bovendien is er in dat onderzoek alleen gekeken naar het voorkomen van een hartinfarct, terwijl behandeling van hoge bloeddruk ook andere problemen voorkomt, zoals onder andere hersenbloedingen, verwijding van de aorta (aneurysma), hartfalen, nierfalen, ziekenhuisopnames en overlijden vanwege hoge bloeddruk gerelateerde problemen.
Recent onderzoek
In recente onderzoeken is er specifiek bij mensen met verminderde nierfunctie of toegenomen eiwitverlies in de urine het effect van behandeling van hoge bloeddruk behandeling onderzocht. Daarbij bleek dat er 33 patiënten gedurende 3 jaar behandeld moeten worden om 1 complicatie door hoge bloeddruk te voorkomen (3): dat wordt voor een effect van behandeling gezien als een goed resultaat. Het lage aantal van 33 vormt een grote tegenstelling met het eerder genoemde onderzoeksresultaat van 850.
Overleg met uw arts
Verschillende beroepsverenigingen voor artsen hebben bezwaar aangetekend tegen de uitspraken in de Radar-uitzending, zie Reactie n.a.v. uitzending Radar - Bloeddrukbehandeling, 8 april jl. (website Nederlandse Hypertensie Vereniging).
Ook als nierspecialisten willen wij afstand nemen van deze uitspraken. Wij betreuren de beweringen die gedaan zijn in Radar over het effect van bloeddrukbehandeling. Als u de uitzending hebt gezien, kunt u de indruk hebben gekregen dat bloeddrukbehandeling weinig effectief is.
Zeker als hoge bloeddruk voorkomt bij mensen met nierproblemen is behandeling wél effectief en belangrijk om ziekte te voorkomen. Wij adviseren patiënten nooit zonder overleg met de arts medicatie te staken. Het staken van medicatie is namelijk niet zonder risico. Ga bij twijfel altijd het gesprek aan met uw behandelend arts.
Referenties
1. GBD 2017 Risk Factor Collaborators. A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017. Lancet 2018;392:1923–94.
2. Medical Research Council Working Party. MRC trial of treatment of mild hypertension: principal results. Br Med J 1985;291:97–104.
3. The SPRINT Research Group. Effects of Intensive Blood Pressure Control in Chronic Kidney Disease. J Am Soc Nephrol. 2017;28:2812-2823.