Eten, meten en diëten
Gepubliceerd op 29 januari 2019
Een diëtist, dat is voor veel mensen vooral iemand die vertelt wat je niet mag eten. En dat werkt niet. Zelfs niet als je weet dat dat advies ‘voor je eigen bestwil’ is. Is het dus zinloos mensen iets te adviseren wat ze eigenlijk niet willen? Met zo’n 15 jaar ervaring als diëtist, gespecialiseerd in nierziekten, kan ik zeggen: Nee, integendeel!
‘Dieet’ betekent eigenlijk ‘voedingspatroon’ of ‘eetgewoonte’. Een dieet is ‘wat je eet’ en dus het tegengestelde van ‘wat je niet eet’, de betekenis die er in de volksmond aan wordt gegeven. En dat is nou juist bij nierpatiënten ontzettend nodig: informatie geven over wat zij wel kunnen eten.
Het merendeel van mijn patiënten ontmoet ik als ze nog maar net weten dat hun nierfunctie toch wel erg achteruit gaat. Via een arts of verpleegkundige kregen ze te horen dat ze geen zout over het eten mogen strooien, bananen voortaan beter vermijden en niet teveel eiwit moeten eten. Maar hoe houd je je eten dan ook nog lekker? Daarnaast is vaak onduidelijk waar dat eiwit allemaal in zit (in een ei?) en welk fruit je wel kunt eten. De angst om iets verkeerds te eten, en daarmee die kostbare nierfunctie verder te verliezen, is groot. Leg dat dan ook nog maar eens uit aan je ziekenhuisbezoek met hun goedbedoelde fruitmand.
Hoe weet je of je ‘dokter Google’ kunt vertrouwen?
Zodra mensen gaan dialyseren, verandert er weer van alles in hun dieet. Ineens moet er meer eiwit gegeten worden, tegelijk moet je oppassen dat je niet teveel fosfaat binnenkrijgt en wordt ineens aan het begin van de dialysebehandeling een banaan geserveerd. Met wat extra pech moet je ook nog voorzichtig zijn met wat je drinkt: een advies waar je acuut een droge mond van krijgt. En dan moet je een deel van dat spaarzame drinkvocht ook nog verpesten door er medicijnen mee weg te slikken.
Als diëtist is het mijn taak duiding en uitleg te geven. Maar iemand die voor het eerst aan een dialysemachine ligt, heeft zijn aandacht doorgaans bij andere zaken dan een gesprek over de werking van fosfaatbinders. Juist daarom is het zo fijn dat er steeds meer nieuwe communicatiemiddelen bij komen. Het lastige hierbij is alleen dat het moeilijk te herkennen is welke informatie betrouwbaar is en welke niet. En hoe weet je of je ‘dokter Google’ wel goed begrepen hebt of dat adviezen ook kloppen als je nog iets anders onder de leden hebt?
Voor mij was dit de reden binnen ons ziekenhuis een digitaal platform te beginnen. Patiënten kunnen er betrouwbare informatie vinden en vragen stellen. Dit jaar werd Nieren.nl gelanceerd, met een ‘bibliotheek’ die voor iedereen openbaar is. En eerder startte Nierwijzer.nl. Door lastige informatie inzichtelijk te maken met (instructie)filmpjes of kennis te testen via een online game, kan de tijd van het dieetconsult nog beter gebruikt worden voor de broodnodige persoonlijke afstemming. Want een dieet werkt echt alleen als je weet waarom je het doet en als het bij je past!
Podcast met Sophie
In de podcast Voeding vertelt Sophie over fosfaatbinders en vegetarisch eten voor nierpatiënten.
Sophie Luderer (foto: Marcel Krijgsman)
Sophie Luderer werkt als diëtist, gespecialiseerd in nierziekten, bij het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen. De tekst van deze gastcolumn verscheen eerder, in langere vorm, als blog op nieren.nl. Daar kunt u nog meer blogs van Sophie lezen.