Supermarkten doen te weinig om gezond eten makkelijk te maken

Ongezonde producten voeren nog altijd de boventoon in de aanbiedingen, het assortiment en de inrichting van supermarkten. Dit blijkt uit de vandaag gepubliceerde Superlijst Gezondheid 2022. Het onderzoek is gedaan door Questionmark in samenwerking met de Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie.

Supermarkten beloofden in het Nationaal Preventieakkoord (2018) consumenten te stimuleren gezonder te eten en te drinken. Dit onderzoek toont aan dat supermarkten zich niet aan deze afspraken houden. Dit is zorgelijk omdat de helft van de volwassenen en 1 op de 6 kinderen in ons land overgewicht heeft.

Superlijst Gezondheid 2022 vergelijkt wat acht Nederlandse supermarkten doen om consumenten te stimuleren gezond te eten en te drinken. De uitkomsten van het rapport onderstrepen dat zelfregulering niet werkt. Het is hoog tijd dat de overheid via wetgeving maatregelen afdwingt.

Nauwelijks verbeteringen

Sinds de vorige meting in 2020 zijn er weinig verbeteringen doorgevoerd:

• In alle reclamefolders valt nog altijd ruim 80% van de producten buiten de Schijf van Vijf; Bij de meeste supermarkten (Aldi, Coop, Jumbo, Lidl en Plus) is het aandeel ongezonde producten in de reclamefolders zelfs hoger geworden;
• Vrijwel alle supermarkten, op Dirk na, verleiden hun klanten tot ongezonde keuzes bij de kassa. Vaak zijn die ongezonde producten specifiek gericht op kinderen;
• Geen van de onderzochte supermarkten, behalve Lidl, maken zichtbaar of ze voldoen aan de afspraken uit het NPA;
• Nog steeds worden zoete kinderdrankjes vaak gepromoot. Dirk promoot deze producten nog het meest (5 van de 8 folders), gevolgd door Albert Heijn en Aldi (4 van de 8 folders).

Bij enkele supermarkten is ten opzichte van 2020 voorzichtige vooruitgang te zien. Zo heeft Lidl als enige keten duidelijke doelstellingen geformuleerd op basis van het Preventieakkoord en rapporteert de keten hier ook op.

Ekoplaza heeft aanzienlijk meer Schijf van Vijf-producten aangeboden in de folders (van 19 naar 30 procent). Net als in 2020 zijn Ekoplaza en Lidl de aanvoerders van de Superlijst maar staan de andere supermarkten meer op achterstand.

Voormalig voorloper Dirk presteert niet slechter dan in 2020, maar heeft weinig verbeterd waar anderen dat wel deden. Coop zakt terug naar de achterblijvers. Albert Heijn blijft als grootste supermarkt van Nederland duidelijk achter in het bevorderen van een gezond eetpatroon.

Over Superlijst Gezondheid 2022

Superlijst Gezondheid is een landelijk vergelijkingsonderzoek van stichting Questionmark naar de mate waarin supermarkten hun klanten helpen in het maken van gezonde keuzes, en leidt tot een publieke ranglijst van supermarkten. De supermarkten die zijn meegenomen in de Superlijst zijn: Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Aldi, Plus, Dirk, Coop en Ekoplaza. Superlijst Gezondheid 2022 is een vervolg op de eerste editie die uitkwam in 2020.

Superlijst Gezondheid is geïnitieerd en uitgevoerd door de stichting Questionmark in samenwerking met Diabetes Fonds, Hartstichting, Maag Lever Darm Stichting en Nierstichting. Deze gezondheidsfondsen hebben zich verenigd in de Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie (AVGG) die mede is opgericht door de Gemeente Amsterdam, JOGG en UNICEF Nederland.

Gezondste jeugd ter wereld

Diena Halbertsma, voorzitter AVGG:  'Onze ambitie is dat de Nederlandse  jeugd in 2040 de gezondste jeugd ter wereld is. Een gezonde supermarkt is essentieel om dit doel te bereiken, gezien 70% van ons dagelijks voedsel uit de supermarkt komt. Supermarkten laten het nu rijkelijk afweten. Daarom roepen wij staatssecretaris Van Ooijen van VWS op om nú in te grijpen en afspraken te maken met supermarkten dat zij meer gezond en minder ongezond eten en drinken verkopen en deze ontwikkeling monitoren.'

Charlotte Linnebank, directeur Questionmark: 'Anno 2022, na twee jaar corona, leeft de wereld in een nóg groter besef van het belang van een goede gezondheid en van de risico’s van overgewicht. De teleurstellende prestaties bij het merendeel van de supermarkten maakt de relevantie van het monitoren van hun doelstellingen, aanbod en marketing groter dan ooit.'

Onderzoeksmethode

De onderzoeksmethode van de Superlijst wordt onder toeziend oog van een onafhankelijke Wetenschappelijke Raad van Advies ontwikkeld. Voor superlijst Gezondheid 2022 is de methodiek van Superlijst Gezondheid 2020 grotendeels ongewijzigd overgenomen. Wel zijn een aantal indicatoren aangescherpt met het oog op de gezonde keuze voor kinderen en zijn multi-buy promoties (kwantumkorting) voor ongezonde producten zwaarder gewogen. De methode is voor iedereen in te zien op de website van Questionmark. 

Over Questionmark

Stichting Questionmark is een onafhankelijke denktank die consumenten, producenten en supermarkten helpt met informatie om verantwoorde keuzes te maken in het kopen en verkopen van voedsel. Superlijst Gezondheid is mede tot stand gekomen met steun van Stichting DOEN, de Noaber Foundation en de Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie. 

Over de Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie

De Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie zet zich in voor gezonde voeding voor de jeugd. Wij zijn Diabetes Fonds, Hartstichting, Maag Lever Darm Stichting en Nierstichting. Wij werken samen met Gemeente Amsterdam, UNICEF Nederland, JOGG en nog negentien andere gezondheidsfondsen. Ons doel is de voedselomgeving nú gezonder maken, zodat ieder kind in Nederland in 2040 gezond eet en drinkt. Gezonde gewoontes op jonge leeftijd zullen leiden tot gezonde gewoontes in het volwassen leven. Zo groeit een generatie op die later minder ziek is.

Voor meer informatie: www.gezondegeneratie.nl/alliantievoeding