Vaccinatie en transplantatie?

Mijn zus woont in Afrika en ik houd van reizen. Voor een bezoek aan mijn zus zijn vaccinaties verplicht, bijvoorbeeld tegen gele koorts (injectie met levend verzwakt virus). Ik heb begrepen dat transplantatiepatiënten hier doodziek van kunnen worden en dat zij zo’n vaccinatie niet mogen hebben. Binnenkort krijg ik een donornier. Stel: ik haal inentingen voor exotische bestemmingen, al voordat de operatie wordt uitgevoerd? Ben ik dan ook na mijn transplantatie nog beschermd tegen bijvoorbeeld gele koorts, zodat ik toch gewoon naar mijn zus en andere verre bestemmingen kan reizen?

De bescherming door een vaccinatie blijft meestal ook na de transplantatie bestaan, maar dit is nooit waterdicht. Bovendien is het goed te weten dat de meeste vaccins minder effectief zijn bij mensen met een ernstig verstoorde nierfunctie, dus ook al voorafgaande aan de transplantatie.

Daarnaast vermindert het gebruik van anti-afstotingsmedicijnen uw weerstand, dus is het extra belangrijk na een transplantatie landen/gebieden met een zeer hoog risico op infectie te mijden.

Vanwege de veelvuldige controles van de nierfunctie is het sowieso niet raadzaam om gedurende het eerste half jaar na de transplantatie op vakantie te gaan.

Daarna is het verstandig een reisbestemming te kiezen, waar artsen voldoende bekend zijn met transplanteren en waar goede medicijnen beschikbaar zijn als u onverhoopt in het ziekenhuis terechtkomt of uw medicijnen door verlies of diefstal kwijtraakt.

Hoe werkt een vaccinatie?

Vaccins bestaan uit een onschadelijk gemaakte ziekteverwekker (bacterie of virus) of een deeltje daarvan. U krijgt zo’n vaccin ingespoten om een afweerreactie op te wekken: uw lichaam maakt antistoffen aan, zonder dat u ziek wordt. Als u later daadwerkelijk besmet zou worden met het virus of de bacterie, dan herkent uw afweersysteem de ziekteverwekker en zal er snel een krachtige afweerreactie ontstaan, die u beschermt tegen ziekte.

Bij sommige inentingen wordt gebruikgemaakt van een vaccin met een verzwakte levende ziekteverwekker. Dat betekent dat deze nog leeft, maar wel zwakker is gemaakt in het laboratorium. Gezonde mensen worden daar niet ziek van, maar mensen met een verzwakte afweer kunnen hiervan wel ernstig ziek worden.

Gevaarlijk: vaccins met levende ziekteverwekkers

Er zit een levende, verzwakte ziekteverwekker in vaccins tegen:

• bof, mazelen en rodehond (BMR)
• tuberculose (het BCG-vaccin)
• waterpokken en gordelroos
• gele koorts
• buiktyfus (capsules bevatten levende verzwakte ziekteverwekkers, injecties worden daarentegen met onschadelijk gemaakte ziekteverwekkers gegeven: injecties zijn dus wel een optie, capsules niet).

Over het algemeen zijn deze vaccinaties niet geschikt voor transplantatiepatiënten en andere nierpatiënten die afweeronderdrukkende medicatie gebruiken. Houd hier rekening mee als u op reis wilt gaan. Het verschilt per land welke inentingen u nodig hebt.

En de griepprik?

De griepprik bevat geen levende verzwakte virussen en die mag u dus wel gewoon halen.

Overleg met uw arts

Na de transplantatie uw zus bezoeken, gaat dus gepaard met risico’s voor uw gezondheid. Overleg met uw nefroloog wat wijs is om te doen. Wellicht kan uw zus naar Nederland komen, zodat u elkaar toch kunt ontmoeten?

Deze tekst kwam tot stand in overleg met Luuk Hilbrands, hoogleraar nefrologie en hoofd afdeling Nierziekten van het Radboudumc.