Verruiming onkostenvergoeding donatie bij leven

Minister Bruins heeft in zijn recente voortgangsbrief over orgaandonatie bekend gemaakt dat donoren bij leven geen eigen risico meer hoeven te betalen voor medische kosten als gevolg van de donatie, die optreden na 13 weken na afloop van de operatie. Ook krijgen ZZP’ers voortaan standaard 6 weken aan onkostenderving vergoed. De Nierstichting en NVN pleiten al enkele jaren - met enig succes - voor een ruimhartiger regeling voor donoren bij leven.

De Nierstichting en NVN zijn van mening dat er voor potentiële donoren geen (financiële) drempels moeten zijn. Want orgaandonatie bij leven is van onschatbare waarde voor de kwaliteit van
leven van nierpatiënten. Hun gift is ook van maatschappelijk en financieel belang: de wachtlijst voor andere nierpatiënten wordt lager en transplantatie is aanzienlijk goedkoper dan (jarenlange) dialyse.

Geen eigen risico

Het Besluit zorgverzekering regelt dat medische kosten van een nierdonor tot 13 weken na donatie worden vergoed door de zorgverzekering van de ontvanger. Een klein aantal donoren maakt na 13 weken nog medische kosten als gevolg van de donatie. Per 1 januari 2021 zal het verplicht eigen risico dat zij betalen voor medische kosten als gevolg van de donatie worden vergoed.

Daarnaast krijgen ZZP’ers vanaf begin 2020 standaard 6 weken aan onkostenderving vergoed, waardoor ze niet hoeven te wachten op de vergoeding en minder administratieve lasten ervaren.

Ruimhartige vergoedingsregeling

De Nierstichting en NVN hebben afgelopen jaren met enig succes gepleit voor een ruimhartiger vergoedingsregeling donatie bij leven. De overheid verruimde de vergoedingsregeling al op een aantal punten.

De regeling voor de jaarlijkse controle na nierdonatie is vereenvoudigd. Tot 2018 werden kosten van de jaarlijkse controle voor donoren van hun eigen risico afgeschreven. Hoewel deze controle niet viel onder het eigen risico, werd deze er desondanks toch vaak van afgeschreven. Huisartsen kunnen met een aparte code aangeven dat de noodzakelijke onderzoeken niet in rekening gebracht mogen worden: Za-code 079970.

Verder is een vergoeding voor zzp’ers ingesteld. Zelfstandigen (vaak zzp’ers) die bij leven een nier afstaan hebben nu recht op een minimumvergoeding voor gederfde inkomsten. Bovendien geldt voor alle donoren dat een deel van de vaste vergoedingen, bijvoorbeeld voor zaken die een donor aanschaft voor de ziekenhuisopname, sneller wordt uitbetaald zodat de donor daarmee alvast een deel van de kosten kan betalen. Ook kwamen meer onkosten in aanmerking voor zo’n vaste vergoeding waardoor de donor minder bonnetjes en bewijsstukken hoeft aan te leveren.

Oprichting noodfonds

Een tweetal wensen is nog niet geregeld. Ten eerste een apart fonds voor calamiteiten rond nierdonatie bij leven (vangnetregeling). Gelukkig zijn er weinig complicaties, maar het kan een enkele keer voorkomen en heel soms zijn de gevolgen ernstig (zie ook Risico's voor de nierdonor, nieren.nl). Dit kan financiële gevolgen hebben, bijvoorbeeld omdat de donor zijn werk niet (volledig) kan hervatten, het eigen risico van de zorgverzekering moet worden aangesproken of er andere (eigen) bijdragen gelden. De NVN en Nierstichting vinden dat deze kosten niet verhaald mogen worden op de donor en pleiten daarom voor een noodfonds om deze kosten uit te vergoeden. Dit is te vergelijken met landelijke (overheids-)fondsen voor asbestslachtoffers of mensen met Q-koorts.

Ten tweede is een eenvoudiger bewijslast bij medische complicaties noodzakelijk. Op dit moment is de overheid hier niet toe bereid.