Voor nemen komt geven

December 2017

Vliegende auto’s hebben we (nog) niet. Wél is in de zorg heel wat verbeterd de afgelopen eeuw. Zo stonden eerder in Wisselwerking verhalen over donornieren die al 40 jaar meegaan. Een bijzonder resultaat van verbeterde medische technieken, die transplantaties mogelijk maken. Het stemt me gunstig dat zoveel vooruitgang mogelijk is en dat er tal van onderzoeksprojecten lopen die in de toekomst mogelijk nieuwe uitvindingen opleveren.

Over de kortere termijn ben ik meer verontrust. Het aanbod van donoren die na overlijden een nier afstaan, daalt. Het nee-tenzij systeem werkt naar mijn idee in de hand dat veel mensen nooit een donorcodicil zullen invullen. Na overlijden is wettelijk geregeld dat hun nabestaanden ‘lastig gevallen’ moeten worden en om een beslissing over donatie moet worden gevraagd. Dus stemde een meerderheid in de Tweede Kamer vorig jaar voor een ander systeem, waarbij herhaaldelijk om registratie van een keuze wordt gevraagd: donor zijn/geen donor zijn/of de beslissing overlaten aan nabestaanden. Ga je niet in op deze herhaaldelijke verzoeken, dan wordt ‘geen bezwaar’ geregistreerd.

Wel krijgen, niet geven

De reactiegolf die volgde, stemt me droevig. Veel mensen haastten zich om aan te geven geen donor te willen zijn. Zelfs de mensen die al donor waren. Geloven zij dat de overheid hun organen zal bezitten? Of dat de dokters je laten sterven als je een donor bent? Spookverhalen.

Gelukkig is er ook nog de mogelijkheid van donatie bij leven en op dit vlak is wél groei gaande. Maar, hoewel ik erg blij ben met mijn nier van een levende donor, zou ik toch liever zien dat snijden in een gezond lichaam niet nodig is. Als gevolg van het tekort aan postmortale donoren is er echter helaas vaak geen andere mogelijkheid.

Natuurlijk staat het iedereen vrij zich niet als postmortale donor te registreren. Maar ik heb er zo’n idee van dat de meeste neezeggers met alle liefde een donororgaan zouden willen ontvangen als ze die ooit nodig zouden hebben. En dat vind ik wel raar: wel willen krijgen, maar niet willen geven.

December: geefmaand?

Hopelijk stopt de daling van het aantal postmortale donoren. En zal de overheid betere voorlichting geven. Over hersendood. Of dat je ook de keuze ‘ja, behalve’ hebt. Want ik ken mensen die best hun nieren willen doneren, maar een ander orgaan of weefsel misschien niet. En zo’n keuze is ook mogelijk.

Tegen mensen zonder registratie in het donorregister zou ik willen zeggen: ‘Kijk eens in de toekomst, ook al denk je niet graag over de dood na. Wat wil je straks achterlaten?’ Deze vraag is in deze decembermaand, de maand waarin geven en ontvangen, pakjesavond en kerstcadeaus zo centraal staan, toch het overdenken waard?

N.B. Het slotdebat in de Eerste Kamer over de nieuwe donorwet staat op 30 januari 2018 gepland.